مکانیزم‌های دفاعی
- تیم نویسندگان
- ۱۹ آبان ۱۴۰۳
مکانیسم های دفاعی (Defense mechanisms) واکنش های ناخودآگاه روان انسان، برای مقابله با شرایط، خاطرات و رویدادهای ناخوشایندی است که موجب شکل گیری اضطراب و هیجانات منفی می‌شود. افراد در برخورد با مسائل مختلف مانند چالش های استرس آمیز و اضطراب را در زندگی برای حفاظت از سلامت روان ،خود دست به استفاده ناهشیارانه از مکانیسمهای دفاعی می‌زنند. دقیقا مثل وقتی که با دیدن یک صحنه ناخوشایند مانند تصادفات یا مرگ یک انسان یا ،حیوان افراد روی خود را برمی‌گردانند. روان انسان هنگام وقوع رویدادهای آسیب زا و مضطرب‌کننده، واکنش‌هایی طبیعی و ناهشیار برای حفظ سلامت روان دارد که به آن ها مکانیسم های دفاعی می‌گویند. مکانیزم های دفاعی حواس انسان‌ها را از موضوع استرس زا برداشته و احساس امنیت روانی را افزایش می‌دهند. برای آشنایی با مکانیسمهای دفاعی فروید با مثال و نحوه عملکرد و تاثیرشان بر زندگی این مطلب را بخوانید.
مکانیسمهای دفاعی چگونه کار می‌کنند؟
استفاده از مکانیسمهای دفاعی، غیر قابل اجتناب و برای سلامت روان امری لازم است. همه ما در زندگی خود، بنا بر شرایط مختلف، از یک یا چند نوع از مکانیزم های دفاعی استفاده می‌کنیم که باعث افزایش ظرفیت تحمل استرس و سازش پذیری با شرایط دشوار می‌شود. بسیاری از محققان مکانیسمهای دفاعی را روی یک طیف قرار می‌دهند، که یک سر آن دفاع‌های بالغانه ای وجود دارندکه کمترین آسیب را به افراد می‌زنند و طرف دیگر دفاع های آسیب زایی که مشکلات تاثیر گذاری را به جا خواهند گذاشت. هنگام رویارویی با بیشتر موقعیت ها در زندگی ناخودآگاهِ افراد شرایط را پردازش کرده و با در نظر گرفتن میزان در خطر بودن، افراد به شکلی ناهشیار و بدون اراده آگاهانه بر تصمیمات، رفتارها و واکنش‌های آن ها اثر می‌گذارد.
فروید :
برای فرآیندهای ناهشیاری که واقعیت را تحریف می‌کنند تا آدمی را در برابر اضطراب محافظت کنند، اصطلاح مکانیسمهای دفاعی را به کار برد. این شگردها تغییری در وضع عینی خطر نمی‌دهند، بلکه فقط شیوه ادراک یا اندیشه آدمی را درباره آن عوض می‌کنند. به این ترتیب در همه مکانیسمهای دفاعی عنصری از خود فریبی در کار است.
بدن ما به یک سیستم دفاعی روانی درست مشابه سیستم دفاعی جسمانی مجهز است. این سیستم شامل برخی مکانیزم‌های دفاعی روانی و شیوه‌هایی است که افراد به شکلی ناخودآگاه در برابر رویدادهای اضطراب آور زندگی به کار می‌گیرند تا از خود در برابر آسیب‌های روانی ناشی از این اضطراب‌ها محافظت کنند.
کلمه مکانیسم اصطلاح چندان مناسبی هم نیست، چون از آن چنین برداشت می‌شود که پای یک ابزار مکانیکی در بین است. فروید در کاربرد این کلمه تحت تأثیر تفکر قرن نوزدهم بود که بشر را یک ماشین پیچیده می‌پنداشت.
مکانیسمهای دفاعی از دوران خردسالی آموخته گردیده و سرانجام بصورت عادت در می‌آیند. برخی از این مکانیسم ها سازنده و انطباقی و برخی دیگر مخرب و غیر انطباقی می‌باشند. استفاده افراطی و اغراق آمیز از این مکانیسم ها منجر به روان رنجوری و اختلالات روانی و شخصیتی در فرد می‌گردند.
مکانیزم‌های دفاعی، شکلی از رفتار بهنجار هستند، مشروط بر اینکه در کاربرد آنها زیاده روی نشود؛ زیاده روی و تکرار مداوم آنها باعث می‌شود به عادت تبدیل شوند.
دفاع هایی که به کار گرفته می‌شوند، به سطح رشد و میزان اضطراب فرد بستگی دارند. استفاده از این مکانیزم‌های دفاعی ارزش سازگاری دارند. دفاع‌ها موجب تحریف احساسات و هیجانات گردیده و از ابراز سالم آنها جلوگیری می‌کنند.
تقسیم بندی مکانیسم های دفاعی
مکانیسم های دفاعی را بر اساس میزان سادگی، پیچیدگی و همچنین ،کارکردشان به دسته های مختلفی طبقه بندی می‌کنند. بهترین طبقه بندی
مکانیزم های دفاعی بر اساس عملکرد، سطوح رشدی میزان تطبیق پذیری و آسیب زا بودن آن ها است. تقسیم بندی مکانیسمهای دفاعی عبارت است از:
مکانیسمهای دفاعی نابالغ: این دسته از مکانیسمهای دفاعی، پختگی لازم را نداشته، در صورتی که به شکلی افراطی مورد استفاده قرار بگیرند، می‌توانند آسیب زا باشند. مانند
خیال بافی، درون فکنی ، واپس روی
مکانیسمهای دفاعی بالغ: این دسته از مکانیزم های دفاعی در اغلب اوقات کارکردی مفید و مناسب برای افراد به همراه خواهند داشت و از پخته ترین مکانیسم های دفاعی هستند مانند نوع دوستی، شوخ طبعی
مکانیسمهای دفاعی روان رنجور (نوروتیک): استفاده از این نوع از مکانیزم های دفاعی در کوتاه مدت مفید است، اما در طولانی مدت، برای زندگی افراد ایجاد مشکل می‌کند. مانند سرکوب، اجتناب ، دلیل تراشی، عقلانی سازی
در حالی که مکانیسمهای دفاعی مفید و بالغانه مانند نوع دوستی و شوخ طبعی باعث بهتر شدن شرایط سخت می‌شوند، استفاده از مکانیزم های دفاعی نابالغانه و آسیب زا یا تسلط بیش از حد مکانیسم دفاعی بر شخصیت افراد، می‌تواند موجب تشدید احساسات منفی و اختلالات روانی مانند اختلالات اضطرابی، اختلال افسردگی یا اختلال وسواس فکری و عملی شوند. برخی از نشانه های تاثیرات منفی مکانیسمهای دفاعی عبارت اند از:
- متهم کردن بیش از حد دیگران
- احساس غم و افسردگی
- اجتناب از فعالیت های روزانه
- مشکل در ایجاد و حفظ روابط اجتماعی
- بی توجهی به بخش بزرگی از مشکلات و عدم تلاش برای حل و فصل آنها
- افزایش احساس بی اعتمادی
- افزایش پرخاشگری
چه زمانی مکانیسمهای دفاعی بیمارگونه و آسیب زا می شوند:
- استفاده افراطی مکرر و اغراق آمیز از آنها.
- زمانی که دفاع‌ها در حالت انعطاف ناپذیر خشک و انحصاری بکار بروند.
- هنگامی که دفاع‌ها شرایط کنونی را به شدت تحریف کنند.
مکانیزم های دفاعی در دیدگاه روانکاوی (روان‌درمانی تحلیلی) اساسا به چهار دسته کلی تقسیم می شود:
- فرافکنی
- درون فکنی
- همانندسازی
- دو پاره سازی
بقیه حالت‌ها زیر مجموعه این ۴ نوع محسوب می‌شوند. البته زیگموند فروید آنها را در یک جدول به تعداد بالغ بر بیست نوع تقسیم بندی کرده که بعد از این چهار مورد در یک مقاله مستقل تقسیم بندی فروید نیز ارائه خواهد شد.
- متن مقاله فوق توسط گروه امتداد من تالیف و در اختیار علاقمندان قرار داده شده است.
این مقاله را بصورت PDF دانلود و مطالعه نمایید
منابع:
- choosingtherapy, verywellmind,
- medicalnewstoday, webmd, psychologytoday, healthline, verywellhealth
فهرست مطالب
امتداد من پژوهش‌های خود در حوزه روان درمان تحليلی را در اختیار مخاطبين علاقمند به این حوزه قرار می‌دهد و به مخاطبين کمک می‌کند تا به دانش بالاتری در مورد الگوهای ارتباطی خود با افراد که در گذشته ارتباط داشته‌اند و در حال حاضر رابطه دارند آگاهی پیدا کنند و الگوهای ارتباطی که توسط درمانگر تکرار می‌شوند را مورد پژوهش و فرآیند تحليل قرار دهند.
لینک‌های مفید
- فروشگاه
- مشاوره
- تماس با ما
تمام حقوق برای امتداد من محفوظ بوده و استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است | طراحی و توسعه NETCOM